14 DECEMBER 2022
Eén van de dingen in onze keuken die niet meer weg te denken is, is een vijzel. Handig om snel iets fijn te maken. Ikzelf gebruik deze vooral om de noten en zaden, voor bij het ontbijt, grof te malen.
Beroepsmatig heb ik als apothekersassistente de nodige vijzels, of mortieren zoals deze in de apotheek ookwel genoemd worden, in mijn handen gehad bij het maken van poedertjes en zalfjes.
Met regelmaat kijk ik s'middags naar het programma "Wat eten we vandaag" met Jet van Nieuwkerk, inderdaad dochter van. . . en zag dat zij knoflookteentjes fijn maakte in een vijzel. De knoflook wordt dan een papje wat makkelijk te verwerken is in bijvoorbeeld een eigengemaakte knoflooksaus.
Hou je ervan om zelf verse kruidenmengsels te maken, dan is een vijzel onmisbaar in je keuken.
GROOT of KLEIN?
Hoe groot een vijzel moet zijn, hangt af van waar je deze voor gebruikt. Om peperkorrels of korianderzaad fijn maken te maken is een kleine vijzel goed genoeg. Maar wil je currypasta's of boemboe's maken dan is een grotere handiger.
Een zwaardere vijzel aanschaffen is altijd beter. Deze glijdt immers niet snel weg en valt minder makkelijk om.
WAAR TE KOOP?
In een kookwinkel of bij de Toko zijn diverse maten vijzels te koop. Deze varieëren in prijs van €10,00 tot wel €35,00
Maar ook bij Bol.com en de Hema zijn vijzels te verkrijgen.
Zelf hebben wij er een van Ikea die €9.99 kost en van hard marmer is. Deze vijzel is zelfs aan twee kanten te gebruiken
In de Indonesische keuken wordt de vijzel of beter gezegd Tjobek of Oelekan, zoals deze hier genoemd wordt, veelal gebruikt bij het maken van sambals.
Vroeger maakte mijn schoonmoeder ook zelf sambal. Ik heb na haar dood haar oelekans, een grote en een kleine, geerfd, maar deze staat op een mooi plaatsje in de kamer ter decoratie. Een mooi aandenken, dus ik ben er zuinig op. Helaas is het grote exemplaar tijdens de verhuizing wat beschadigd.
HOE TE GEBRUIKEN?
Tegenwoordig gebruiken veel mensen gewoon de keukenmachine. Alleen worden daar de kruiden gemixt en gesneden, terwijl in de vijzel de kruiden worden fijngedrukt, gewreven, met ronde bewegingen. Zo kunnen de kruiden en aroma’s zich beter mengen. Combineer stampen met wrijven. Stamp niet te hard: dat werkt vaak beter en is ook beter voor de vijzel. Laat het gewicht van de stamper dus het werk doen.